Toepassing van de logische niveaus van Bateson/Dilts in organisaties voor intrinsieke motivatie van medewerkers
Intrinsiek gemotiveerde medewerkers
Veel organisaties hebben hun missie, visie en kernwaarden keurig op papier. Maar écht het verschil maken doen de bedrijven die deze waarden verankeren in gedrag, keuzes en samenwerking. Dan zit het in de vezels, in het DNA van het bedrijf.
Een krachtig instrument om dit te bereiken, is het model van de logische niveaus (Robert Dilts). Dit model helpt leiders en teams om niet alleen te kijken naar wat mensen doen, maar vooral naar wie ze zijn, waar ze voor staan en wat hen werkelijk drijft.
Van sturen op doen naar werken vanuit zijn
Veel leidinggevenden sturen vooral op prestaties, KPI’s en output. Dat werkt, maar vaak maar tijdelijk, omdat het vooral drijft op extrinsieke motivatie: mensen doen iets voor salaris, een bonus of omdat het ‘moet’.
Werkelijke, duurzame groei ontstaat wanneer mensen intrinsiek gemotiveerd zijn. Dat gebeurt wanneer zij zichzelf écht kennen (identiteit en waarden), hun waarden herkennen in de organisatie en de ruimte voelen om volledig zichzelf te zijn. In zo’n situatie doen medewerkers niet alleen hun werk — ze dragen actief en met plezier bij aan de gezamenlijke bedrijfsdoelstellingen.
De logische niveaus van Bateson/Dilts uitgelegd
Het model van de logische niveaus nodigt uit om dieper te kijken dan alleen gedrag of vaardigheden:
Identiteit gaat over wie je bent en wat jou uniek maakt. Dit bepaalt vaak onbewust welke rol je inneemt in een team of organisatie.
Waarden en overtuigingen vormen je innerlijke kompas en beïnvloeden welke keuzes je maakt en wat je belangrijk vindt. Je overtuigingen zijn je helpende overtuigingen en ook je onbewust belemmerende overtuigingen. Waardoor je denkt wie je bent en je een bepaalde rol inneemt.
Vaardigheden zijn de kwaliteiten en competenties die je inzet om resultaten te behalen. Aangestuurd vanuit je identiteit (zelfbeeld), waarden en overtuigingen.
Gedrag is wat je concreet doet.
Omgeving is de context waarin je werkt: de mensen, middelen en omstandigheden die jou beïnvloeden. En vanuit NLP is dit de omgeving die je voor jezelf creëert, aangestuurd vanuit je zelfbeeld, waarden en overtuigingen, de vaardigheden die je hebt ontwikkeld en het daaruit voortvloeiende gedrag.
Wanneer je deze niveaus in functionerings- of ontwikkelingsgesprekken gebruikt, verschuift de focus veel meer van doelen halen naar potentieel laten groeien.
Cultuur als vliegwiel
In een veilige werkcultuur durven mensen zich uit te spreken, ook als hun mening afwijkt van de meerderheid. Er heerst nieuwsgierigheid in plaats van oordeel: verschillen worden gezien als kansen om van elkaar te leren. Daardoor voelen mensen zich meer verbonden met het bedrijfsdoelstellingen. Ze begrijpen hoe hun eigen bijdrage onderdeel is van iets groters, en dat geeft hun werk betekenis en richting. En dat zorgt voor een vliegwiel.
Intrinsiek gemotiveerde medewerkers vraagt om bewust leiderschap
Bewust leiderschap betekent dat je gesprekken voert over identiteit, waarden en overtuigingen. Het vraagt moed om roddel en oordeel te benoemen en bespreekbaar te maken. Je helpt medewerkers om zichzelf volledig te laten zien, met al hun talenten én kwetsbaarheden, zodat zij zich niet hoeven aan te passen aan een rol die hen niet past. Tegelijkertijd bouw je aan een cultuur waarin vertrouwen en verbinding centraal staan. Dat vraagt ook om zelfinzicht, zeker wanneer je als leider te maken hebt met politiek en machtsdynamieken. Alleen wanneer je je eigen drijfveren en patronen kent, kun je zuiver handelen en keuzes maken die in lijn zijn met je waarden én met het hogere doel van de organisatie. Het vraagt dus echt om bewustwording en anders leren kijken naar de medewerkers als mens en de organisatie als een levend systeem.
Het model werkt niet alleen op persoonlijk en teamniveau, maar ook bij complexe strategische vraagstukken. Denk aan lastige beslissingen waarbij korte- en langetermijndoelen botsen. Lees hier hoe de logische niveaus helpen bij strategische besluitvorming en integer leiderschap.
Wil je meer weten over deze logische niveaus? Neem dan contact met mij op.
